Prosocial is de kennis van samenwerken
Meer werkplezier, effectiviteit en veiligheid en een lager verzuim? Het kan met Prosocial.
Nieuw in Nederland! De wetenschap van het sturen op samenwerken.
Waarom houden we wel goed financiële budgetten in de gaten, maken we overal blauwdrukken voor en vergaderen we veel over allerlei targets maar besteden we nauwelijks aandacht aan de kracht van het team zelf?
De voetbalteams in de wereldtop trainen bijvoorbeeld juist de hele week op teamkracht (voetballen kunnen ze namelijk allemaal wel) zodat ze op zondag met elkaar samen de wedstrijd kunnen winnen.
Prosocial is een methode waarmee je de omstandigheden creëert waarin samenwerking de meeste kans heeft om te groeien. Prosociaal gedrag is gericht op het welzijn van het individu én dat van de groep. Groepen leren hierdoor als entiteit te functioneren en samenwerking wordt niet aan het toeval overgelaten. De mens is in de basis bereid om samen te werken, echter door omstandigheden kan het gebeuren dat deze keuzes maakt voor zichzelf die ten koste gaan van de groep.
Met Prosocial kan je gericht sturen op samenwerking. Het is ook zeer effectief bij conflicten in een team of tussen teams. In ieder team is wel eens een issue en ontstaat er een conflict. Een effectief team dat de principes van Prosocial gebruikt is zelfstandig in staat om een conflict snel op te lossen.
Historie
Deze mooie methode is in 2014 ontstaan door de samenwerking van een aantal wetenschappers uit de gedragswetenschappen en de evolutiewetenschap. Ze combineerden hun kennis met de resultaten van het onderzoek van Elinor Ostrom die in 2009 als eerste vrouw, de Nobelprijs voor de Economie ontving. Die kreeg ze voor haar baanbrekend onderzoek bij groepen mensen die van elkaar afhankelijk zijn en die noodgedwongen met elkaar moesten samenwerken.
1. Evolutionaire wetenschap
De basis van de methode. Evolutie is verandering en niet alleen biologisch, genetisch maar ook gedragsmatig en cultureel. De wijze waarop wij als mensen ons gedrag aanpassen aan de bedreiging van een pandemie is hier een goed voorbeeld van.
Evolutie heeft drie componenten:
- Variatie
- Selectie
- Rententie: vasthouden en doorgeven.
Variatie.
We hebben geen controle over onze gedachten en emoties. We hebben ook de neiging tot automatisch gedrag. Met ACT bevorderen we de psychologische flexibiliteit waardoor er de mogelijkheid tot keuzes in gedrag ontstaat.
Selectie.
Op basis van met elkaar besproken en vastgestelde waarden worden bewuste keuzes gemaakt voor gedrag.
Vasthouden en doorgeven.
Door afspraken te maken en elkaar daar aan te houden wordt het gedrag een gewoonte binnen een team en tussen teams.
2. De 8 basiskenmerken van een effectief team
Elinor Ostrom deed onderzoek naar groepen mensen die gedeelde hulpbronnen zoals visserij en waterbeheersing beheren. Zij beschrijft 8 voorwaarden die nodig zijn om egoïstisch gedrag te onderdrukken en behulpzaam gedrag te bevorderen waarbij ook de identiteit van het individu behouden blijft en er ruimte is voor autonomie om te floreren.
Effectieve teams:
1. Hebben een sterke groepsidentiteit en een gezamenlijk doel
2. Verdelen de inzet en opbrengst op een eerlijke manier
3. Hebben een transparante en eerlijke besluitvorming
4. Werken op transparante wijze
5. Reageren gepast op helpend en niet helpend gedrag
6. Lossen conflicten snel op
7. Zijn zelfsturend t.a.v. 1 t/m 6.
8. Hebben goede relaties met andere teams.
Aan de hand van deze basiskenmerken bouwt een team de voorwaarden op die nodig zijn om alle activiteiten te coördineren, gebruik te maken van elkaars sterke punten en ineffectief gedrag te vermijden. Daarnaast wordt ook gebouwd aan het onderhouden van effectieve relaties met andere groepen.
3. ACT-Matrix
In prosocial wordt de ACT-Matrix gebruikt om met elkaar afspraken te maken over gewenst gedrag ten aanzien van de 8 kenmerken van een effectief team.
Essentieel voor ieder team is om een sterke groepsidentiteit en gezamenlijk doel te creëren waarbinnen ieder teamlid zich thuis en gewaardeerd voelt. Met de ACT matrix leert het team gefocust te blijven op wat ze écht willen en hoe ze met elkaar soepel tegenslagen en frustraties kunnen overwinnen.
Actie!
Als je als team met de matrix de kenmerken bespreekt is het belangrijk dat je met elkaar goede afspraken maakt en het duidelijk is wie wat gaat doen en wanneer het resultaat er zal zijn. De scrummethode is heel goed toe te passen in deze fase van het proces maar een actielijstje kan al heel behulpzaam zijn.
De opleiding Prosocial
Kijk in de agenda wanneer de eerstvolgende training start en leer hoe je teams kan begeleiden in het effectief samenwerken.
Matthijs Steeneveld en ik hebben een artikel over Teamkracht met Prosocial geschreven dat is gepubliceerd in het Tijdschrift Positieve Psychologie. Je kan het hier lezen.
In oktober 2022 heb ik een presentatie voor Noorderlink verzorgd.
Klik hier voor de link
